“17 Yalan Haber” Yalanı
Yandaş Medya Halka Propaganda Yediriyor
Edip Yüksel
17 Haziran 2013
www.19.org
Önce habervaktim.com gazetesinde gördüm. Sonra Ahmet Altan’ın da paylaştığı bir twitter aynı haberin TimeTurk.com sitesinde de verildiğini görünce ilgimi çekti. Ahmet Altan dürüst bir yazar. Bir yandan iktidarın otoriter ve şiddet yanlısı tavrını eleştirirken diğer yandan da protestocuları şiddet kullanmamaya davet eden mutedil bir tavır sergiledi. Bu objektif ve adil duruşun bir tezahürü olarak bu haberi tweeter hesabı yoluyla paylaştığına inanıyorum. Maalesef Hitlerin Goebbels’i aratmayacak propaganda taktikleri kullanılıyor.
Yakından inceleyince “17 Yalan” başlığının da kısmen yalan, kısmen çarpıtma, kısmen teknik hata, kısmen çelişkili veya delilsiz olduğunu fark ettim.
Komut üzerine “Demokrasiye Canım Feda” manşetini AYNEN atan 7 büyük yandaş gazete ve diğerleri bu haberi yayınlamışlar. Örneğin:
Twitter’daki 17 yalan haber – HaberTürk
Twitterdaki 17 yalan haber – Vakit
Başka bir versiyonu Sabah Gazetesi tarafından verilmiş. Burada incelemedim, ama diğerlerinden farklı olacağını sanmıyorum:
Gezi Parkı olaylarındaki 17 büyük yalan – Sabah
Bu iddiaları değerlendirmeye başlamadan önce şunu vurgulamak isterim. Bu 17 YALAN haberi tamamıyla doğru bile olsa bir PROPAGANDA. Zira hem tek taraflı ve abartılı bir haber:
TEK TARAFLI: İktidarı destekleyenlerin ve yandaş medyanın uydurduğu yalan haberler her nedense listeye eklenmemiş.
ABARTILI, zira İktidarın kontrol ve manipüle ettiği merkezi medyanın yalanlarına kıyasla, verilen örneklerin büyük bir kısmı küçük veya teknik yalanlar. Dahası, bazıları sadece birkaç kişinin paylaştığı bireysel twitter veya facebook paylaşımından oluşurken, Tayyib’in, yandaşlarının ve meddahlarının uydurduğu haberler (Camide içki içenler, faiz lobisi, Alman şirketleri, Dış mihraklar, birkaç çapulcu, Telekinezi) çok daha büyük kitlelere ulaşıyor ve daha çok tekrar ediliyor.
- KANITSIZ: Yol üzerinde “Kazlıçeşmeye giden araçların geçiş üstünlüğü vardır” yazısının aslında “Sağa gidersen Suluova, Sola gidersen Merzifon” olduğu iddia ediliyor. Hangi resmin asıl resim olduğu hangisinin photoshop olduğu isbat edilmeden hangisinin asıl olduğunu nasıl bileceğiz?
- ASIL OLAYI YALANLAMIYOR: “Diyarbakır’daki cenazeye gaz bombası” haberi yanlışlanmıyor. Aksine aynı haber doğrulanıyor. Hatta verilen detaylı bilgide, cenazenin kaldırılmasına 3 gün izin verilmediği iddia ediliyor. Elbette burada hedef ceset içeren tabut değil, o tabutu taşıyanlardır…
- DOĞRU: Yaralı bir çocuğun ambülanstaki resmi, iddia edildiği gibi 5 Ekim 2012 tarihleri gazetelerde Çanakkale’de öğrenci taşıyan bir minübüsün gölete uçması haberine ait. Yanlış resim.
- TEKNİK HATA: Teknik olarak yanlış, ama resimle verilen mesaj doğru. İhsan daha önceki bir resmi kullanmış. Revirdeyken kargaşa içinde telefonundaki yanlış resmi tweetlediğini söylemiş. Ancak, arada 10 gün fark olması resim ile ilgili asıl iddia yanlış olmuyor. Asıl resimdeki de İhsan Eliaçık’ın katıldığı protestolardan birisinde polis tarafından yaralanan birisini resmi.
- MÜNFERİT: Sadece 30 kişinin beğendiği bir Facebook sayfasında bir vatandaş tarafından paylaşılmış bir resim. Protestocuların bir kişinin yanılgı ile veya kasıtlı olarak paylaştığı yanlış bir resimden dolayı suçlanması kabul edilemez. Bir devlet kurumu veya özel şirkette görevli kişiler kurumları ve şirketleri temsil eder, ama kışkırtıcı sivil polisler ve geri zekalılar ve çocuklar dâhil herkesin katılabileceği örgütsüz aktivistleri birisinin suçuyla töhmet altında tutmak doğru değildir.
- DAHA KÖTÜ: Ellerinde tutukları kağıda “”Diren Gezi Parkı Hakkari Askeri Seninle” yerine “Diren Türk Polisi Hakkari Askeri Seninle” yazılı olduğu iddia edilerek yalanlanıyor. Bu resimlerden hangisinin asıl mesajı içerdiğini bilmiyorum ama gerçek resim diye sunulan resim iddia edildiği gibi asıl resim olsa o askerler için durum değişmiyor. Politik bir çatışmada amirlerinden izin almadan iktidarın kullandığı polis şiddetini onaylayıp teşvik eden politik mesaj gönderiyorlar. Özellikle uyduruk “faiz lobisi” hikayelerine “askeri darbe” hikayelerini katan bir iktidar destekleyen askerlerin o resmi tam ironi.
- HABER ABARTMA AMA: TOMA’nın protestocuyu ezdiği haberi abartma ama TOMA’nın icraatlarını gösterin birçok video seyrettim. Etrafa Yavuz Sultan Selim gibi saldırıyorlardı. Örneğin, bir göstericinin göğsüne kısa mesafeden sıktığı basınçlı suyla göstericinin ayağını yerden kesip kafa üstü yere çakılmasına sebep oldu. Yani, bu haberde abartma varsa, protestoculara gereksiz ve haksız olarak saldıran yüzlerce TOMA haberi var.
- MUHMETELEN DOĞRU AMA SEÇMECE: Rus Gazeteci ile ilgili haberin eski veya yeni olup olmadığını bilmiyorum ve iddia edildiği gibi yalan olabilir. Ancak, Türkiye’de birçok gazeteciye yapılan saldırıları videoda izleyenler için Rus Gazeteci ile ilgili haberin yanlış olması, bu konudaki temel gerçeği değiştirmiyor. Daha dün, IMC TV editörü Gökhan Biçici’nin polisler tarafından nasıl dövüldüğüne ve dört polis tarafından nasıl yerde sürüklendiğine tanık olduk. “Rus gazetecinin” kamerasından daha dehşet verici bir sahne idi.
- DELİL YETERSİZ, DOĞRU OLSA BİLE MÜNFERİT: Vücudunda kurşun delikleri bulunan çocuk cesedi resminin daha önce paylaşılan bir Arapça tweeter’den alındığı iddia ediliyor; ama Arapça Twitter okunacak gibi değil. Arapça biliyorum ama ne twitter metni ne de tarih okunabiliyor. Bu resmi 16 Haziran’da @demirataberk hesabından paylaşan Ataberk Demir’i sadece 3 kişi RT’lemiş. Ayrıca, @demirataberk hesabına baktım ve böyle bir hesap ortada yok.
- YANDAŞ ÇARPITMA: TOMA’lardan sıkılan suya kimyasal madde karıştırıldığı iddiasını yalanlayan açıklama da yetersiz ve alakasız. Protestolara katılan birçok kişinin ayaklarında ve vücutlarında ciddi kızarıklar olduğu Hürriyet Gazetesi tarafından haber olarak verildi. Bu haberi yalanlamak yerine alakasız bir resmin yalan olduğu iddia edilmiş o kadar. Ayrıca, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, “TOMA’larda bazı araçlarda rengi koyu olan su da püskürtülüyor Bu da ilaçlı bir sudur. Ancak hiç bir şekilde kimyasal nitelikli bir su değildir.” Demiştir. Her ilaç kimyasal bir maddedir ve fışkırtılan o sulardan vücutları yanan birçok vatandaşın olduğu iddia ediliyor. O vatandaşlarla söyleşi yapmadan, onların iddiaları araştırılmadan bu haberin yalanlanması mümkün değildir.
- TEKNİK HATA ama YANDAŞ ÇARPITMA. Eylül 2010 tarihinde üç polis tarafından tutuklandıktan sonra bir polisin tuttuğu, diğerinin saçlarını çektiği ve başka bir polisin de kolunu tırnaklarıyla tırmıkladığı TAYAD’lı bir kadının resmini İhsan Eliaçık Gezi Parkı protestoları bağlamında paylaşmış. Ben de aynı hatayı yaptım. Ancak, polisin İzmi Kordon’da yürüyen ve oturan kadınları yönelik saldırısı ve saç çekme olayı, bir evin ilk katının penceresinden polisi protesto eden başörtülü bir kadının başörtüsüne ve şahsına polisin fiziksel olarak saldırısı gibi daha benzer nice video bu saldırganlığın Gezi Parkı olaylarında daha da şiddetli ve yaygın biçimde gerçekleştiğini kanıtladı. Aslında yanlış olarak kullandığımız bu resim, kadınlara yönelik bu alçak saldırının AKP iktidarı döneminde sadece Gezi Parkı olayları ile sınırlı olmadığını 2010 yılında da benzeri şiddeti gösterdikleri ve bunun yaygın ve kurumsal bir polis tavrı olduğunu kanıtlanmış oluyor.
- ÇELİŞKİLİ: Yukarıdaki 10’uncu madde ile çelişen bir yalanlama. Jennix Biber Gazı ozon tabakasına zarar vermeyebilir ama üzerine sıkılan insanlara alabildiğine zarar verdiği bir gerçek. Biber Gazını hacıyağı ile karıştırmayın. Polisin gereksiz yere sırf partizanca bir kinle kalabalığın üzerine sıktığı biber gazını önce başta başbakan, vali ve tüm polislerin üzerine cömert bir dozda sıkmalı ki bu gazı vatandaşların üzerine sıkmanın ne demek olduğunu bilsinler.