Masa’daki 19 ya da Bakışı Düzeltmek
Yasin Çolak
19 Aralık 2013
www.19.org
Birisi önündeki masayı size göstererek masanın üzerindeki tüm cisimlerin sayısının 19 ve 19’un katları olduğunu söylese ne yaparsınız? Onlarca kalem, bilyeler, küçük not kağıtları, kitaplar, bardaklar, anahtarlar, ping pong topları… Çeşitli meyveler; erik, elma, hurma ve kayısı. Sarı, lavicert, turuncu, mavi ve beyaz zarflar… Hepsinin sayısının 19 ve 19’un katları olduğunu iddia etse, tepkiniz ne olur?
Eğer iddia sahibinin iddiasını kontol etmek isteseniz vaktiniz ve enerjiniz el verdiği ölçüde cisimleri sayarsınız. Diyelim ki birkaç tanesini saydınız; elmaların, kitapların, anahtarların, bardakların, bilyelerin, beyaz zarfların gerçekten de 19 ve katı adetince bulunduğuna gördünüz. Fakat ping pong toplarının 39, mavi zarfların 18, turuncu zarfların 115, kayısıların 59 tane olduğunu farkettiniz.
Böyle bir durumda iki yoldan birini seçersiniz. Ya iddia sahibinin her cisimden 19 ve katları olduğu şeklindeki savının doğru olmadığını düşünüp masanın üzerindeki cisimlerle ilgilenmezsiniz ya da saydığınız bir çok nesnenin iddia sahibinin iddiasını desteklediğini gördüğünüz için masadaki cisimleri daha yakından incelersiniz.
Önce 39 adet saydığınız ping pong toplarını daha yakından incelediğinizi düşünün. Toplardan birinin kırık olduğunu farkettiğinizi varsayın. Kırık ping pong topu hiçbir işe yaramaz. Böyle bir durumda “demek ki kırık ping pong topu sayıma dahil edilmemiş çünkü kırık topla masa tenisi oynanmaz, sayılması gereken toplar işe yarar olanladır ve onlar da 38 (19*2)’dir” der misiniz?
Sonra 18 tane saydığınız mavi zarfları tekrar incelediğinizi düşünün… 19 tane olması gerekiyor ama her sayışınızda 18 çıkıyor… Vazgeçer misiniz yoksa “belki eksik olan mavi zarf 114 adet saydığım kitaplardan birinin arasında olabilir” diye düşünüp tüm kitapların içine tek tek bakar mısını?
Baktığınızı ve eksik mavi zarfı 114 kitaptan birinin arasında bulduğunuzu varsayın. Ne düşünürsünüz? “Eksik mavi zarfı buldum” mu dersiniz yoksa “Mavi zarf masanın üstünde olmalıydı, masanın üstündeki kitabın içindeki zarf sayılmamalı” diyip 19 ve katları cisimler olduğu iddiasını yalanlar mısınız?
Turuncu zarflarda da sorun vardı, 114 adet olması gerekirken her seferinde 115 sayıyordunuz. Bu iddia sahibinin ididasını çürütür mü yoksa masaya başka bir açıdan bakmanızı mı gerektirir. Vaz mı geçersiniz incelemekten yoksa “turuncu zarfları daha sonra tekrar sayacağım” mı dersiniz? Sabırlı olduğunuzu hayal ediyorum ve sayımı daha sonraya bıraktığınızı düşünüyorum…
Sabah tekrar sayıyorsunuz ve bu kez 114 (19*6) turuncu zarf olduğunu düşünüyorsunuz… Tedbirlisiniz. Yine bekliyorsunuz ve akşam bir daha sayıyorsunuz ve bu kez yine 115 çıkıyor. Uyuyorsunuz ve ertesi sabah sabırla tekrar sayıyorsunuz; bu kez 114 turucu zarf… Akşam yine sayım, yine 115.
Düşünmeye başlıyorsunuz… Kafanızı kaldırıyorsunuz. Gözünüz odanızın ışığına takılıyor, solgun bir lambanız var. Evet! Şimdi anlaşıldı. Akşam saydığınızda ışığın yetersizliğinden kırmızı zarflardan birini de sayıma dahil ediyormuşsunuz. Ne düşünürsünüz? “Gündüz saymam söylenmemişti, gece saydım ve 115 çıkmasında bir hatam yok, gündüz saymak zorunda da değildim, iddia sahibinin hatası” der misiniz?
Kayısılar mı? Evet onların sayısı belki hala 59 ama 57 (19*3) olması gerekiyor… Kim bilir belki de kayısılardan 2 tanesi çürüktür ve biz sadece yiyilebilir olan kayısıları saymalıyız.
Siz hangi yolla sayıyorsunuz?
90:10 Ona iki yol göstermedik mi?
90:11 Ne var ki zor yola katlanamadı