Kuran’ı Okuyup İncelemek İsteyenlere Bazı Hatırlatmalar ve Öneriler

(MESAJ çevirisinin Giriş bölümünden)

Edip Yüksel
www.19.org

Kuran’ı araştırıp incelemenin metodolojisi Kuran tarafından verilir. Allah’ı öğretmen olarak kabul ederek Kuran’ı sıkça okursan bu metodu kendin öğrenebilirsin. Aşağıda sunacağım maddeler kapsamlı olmayıp acele hazırlanmış bir listedir.

1. Allah’ın sözünün mükemmel, detaylı ve tamam olduğunu onaylamalısın (18:109; 6:114-115). Ahirete kuşkusuz bir bilgi ile onaylamalısın. Sadece Allah’a hizmet etmeli; dinini sadece O’na özgülemelisin. Herhangi bir biçimde Allah’a şirk koşmak Kuran ile kişinin arasına perde koyar (6:25; 17:46).
2. Kuran’ı öğrenme ve bilgini arttırma konusunda iyimser olmalısın. Kuran, bindörtyüz yıl önce inen bir kitap olmasına rağmen çoğunluğu müminler tarafından rahatlıkla anlaşılır bir kitaptır. İlginçtir ki, Kuran’a diğer öğretileri ortak koşan müşrikler Kuran’ın çok zor olduğunu itiraf etmektedirler. Bu, halkı Kuran’dan soğutmak ve ayırmak amacını güden sapkınca bir iddiadır. 54:17,22,32,40.
3. Kuran’ı anlamak için beynini kullanmalısın. Hurafeleri, iddiaları, rivayetleri soruşturup irdelemeden kabul edersen düşünme yeteneğini dejenere etmiş olursun ve Kuran’dan yararlanamazsın. 8:22; 10:100; 17:36.
4. Kuran’ı bir organizma gibi değerlendirerek, her bir elementi, tüm içerisindeki anlamı üzerinde değerlendirmelisin. Ayetler birbirini açıklar. Kelimeler birbirini… 38:29; 11:1.
5. Sabırlı olmalısın. Her birşeyi öğrenmenin bir zamanı var. Anlamakta güçlük çektiğin ayetleri anlamak için acele etmemeye, spekülasyonlara girmemeye çalış. Her hangi bir ayetin anlamının sana inmediğini hissediyorsan 20:114 ayetine uyarak sabırlı ol ve “Rabbim bilgimi arttır” diye yardım iste. Unutma Kuran’ın asıl öğretmeni Allah’tır (55:1-2).
6. Uzmanlara, bilimadamlarına, Kuran üzerinde araştırma yapmış olanlara danış. Hiçbir bilgiyi körü körüne kabul etme. Kuran’ın ayetlerinin ayetlerle açıklamasına bir örnek ise, sen kendin onu Kuran’da görüp anlamadıkça o yorum kimden gelirse gelsin kabul etme. Doğadaki bilimsel ayetlere göndermede bulunan Kuran ayetleri üzerinde bir yorum ise, konunun bilimsel değerini incele ve karşıt görüşleri öğrenmeye çalış. Anlamayacağın ve araştırıp değerlendiremiyeceğin kadar komplex bir “bilimsel” yorumsa, hiç yaklaşma; aksi taktirde anlamadığın birşeyi papağan gibi tekrarlamış olursun. 17:36; 3:7; 9:122.
7. Bazı ayetlerin anlamlarının gerçek anlamı veya işareti zamana bırakılmıştır. Gelecekle ilgili birçok ayeti gelecek kuşaklar bizden daha iyi anlayacaklar. Örneğin, 44:10, 18:83-99 ayetlerin detayı bunlar gerçekleşmeye başladığı zaman anlaşılacak. Tıpkı 74:30 ayetinin gerçek anlamının 1974 yılında ortaya çıkması gibi.
8. Herhangi bir alandaki bilgi yetersizliğimiz o konularla ilgili Kuran ayetlerini anlamamıza engel olabilir. Onun için matematik, astronomi, biyoloji, fizik, kimya, tarih, sosyoloji, psikoloji, felsefe, hukuk, mühendislik, tıp ve diğer disiplinlerde ne kadar geniş ve derin bilgiye sahipsen o kadar zengin bir anlayışa sahip olacaksın. Tanrı Kuran’ın ifadeleri ile doğaya koyduğu fiziksel yasaları aynı kelime ile, “ayetler” kelimesiyle, ifade eder. Sözlü Kitabın ayetleri ile Evren Kitabının ayetleri arasında çelişki olamaz (4:82). Bilimsel bilginin diğer tüm bilgiler gibi evrim içinde olduğu ve doğruya yaklaşma konusunda sürekli adımlar attığını unutmamak gerekir. Örneğin, dünyanın yuvarlak olduğu ve Güneşin etrafında dönmekte olduğu kanıtlanmış ve artık kuşku olmayan bir gerçek. Ne var ki, quantum teorisi hala gelişme ve öğrenilme süreci içinde… Sosyal bilimlerde objektif gerçeklerin bulunmasının daha zor olduğunu da unutmamalısın.21:30;51:47; 71:14-17; 96:2.
9. Kuran’ın mesajına gönül vermiş dostlarıma bir önerim var: Bölgenizde Kuran çalışmaları düzenleyin. Haftanın bir akşamını, örneğin Cuma akşamını, erkeklerin ve kadınların topluca katılacağı Kuran çalışmaları için ayırın. Her hafta için biriniz dersi vermek için gönüllü olsun. Haftada birbuçuk saatlık böyle toplu bir çalışmanın önemli yararını göreceksiniz. İlk Sure’den başlayarak her hafta beş-altı sahife okuyup tartışırsanız yaklaşık iki yılda “hatmetmiş” olacaksınız. Tabii ki Kuran’ı anlayarak ve öğrenerek… Böyle bir çalışma için her kitabı ve her bilimi ve her bilgiyi kullanabilirsiniz. Ne var ki, ayetleri anlamakta kitabın ismi veya yazarı değil, bilginin doğruluk değeri kriter olmalı. Allah’ın dininin tek kaynağının Kuran olduğu ve gerçeğin tek otorite olduğu unutulmadan….
10. Kuran çalışmalarına katılmak isteyenlerin birbirleriyle tanışmasını sağlamak için <www.yuksel.org> sitesi ve <yuksel@yuksel.org> mektuplaşma adresi yoluyla iletişim kurabilirsiniz. Bana göndereceğiniz mektuplarda isminizi, adresinizi, telefon numaranızı, yaşınızı, tahsil durumunuzu ve varsa mesleğinizi bildiriniz. Mektuplarınızın oz ve duzenli olmasına ve bu cumledeki gibi temel harflerle yazılmasına ozen gosteriniz. Mektubunuzu aldıktan sonra sizinle aynı bölgede yaşayan diğer müslümanlarla tanıştırmaya çalışırım, inşallah. İslam’da reform hareketi ev ve mahallelerden başlayıp şehir, ülke ve dünya çapına ulaşmalı.
11. Camilerde imamlık ve müezzinlik yapanlara da birkaç sözüm var. Kuran’dan başka kaynakları reddetmek ve dini sadece Allah’a hasretmek cesareti ve feraseti göstermişseniz belli bir süre sizi zorlu günler beklemektedir (29:2-3;20:70-73). Kuran’ın mesajını iletmeye ve ona göre ibadet etmeye başladığınız anda, arkanızda kuzu kuzu namaz kılan birçok cahilin, “biz geçmiş atalarımızdan böyle birşey işitmedik; bu bir bidattir,” diye yaygara koparacakları büyük bir olasılık. Bidatlar zamanla yerleştikten sonra, maalesef onlara karşı çıkmak bidat olarak değerlendirilebiliyor. Cemaat içinde konuyu tartışabilecek bir düzeye sahip olanlar varsa bunu değerlendiriniz; olur ki mesajı alır arınırlar.

Ama, cemaatten önce Diyanet veya Müftülükten bir uyarı alabilirsiniz. Laik geçinen devletin Diyanet işleri teşkilatı ortaçağ müşriklerinin uydurduğu dini ayakta tutmak için alabildiğine gayret gösterecektir. Statükoyu korumak isteyen politikacılar da bu ihanete destek olacaklardır. Kuran’a göre bir din yaygınlaşsa ne dinadamlarının meslekleri kalır, ne de politikacıların yalanları oy toplayabilir. Bir sanatları ve başka bir yetenekleri de olmadığı ve hayata yeniden başlama azmi gösteremedikleri için geleneksel hurafelere ve mezhepçi öğretilere dört elle sarılacaklardır. Bu durumda sana önerim:

Rabbinden yardım iste ve O’na güven. Senin gibi gerçeği onaylayanları bulup birbirinizle dayanışma halkaları oluştur. Birinizin evini mescid edinin ve orada Kuran çalışması yapınız. Çalışmayı kollektif olarak yapmaya çalışın ve namaz kıldırma işini eskiden olduğu gibi tekeline alma. Herkes namazı kıldırabilsin; hutbeyi verebilsin. Bu arada geçimini sağlamak için üretim veya hizmet dalında iş bulmaya çalış. Elektrikçi, marangoz, oto tamircisi, badanacı olmak veya lokantada yemek servisi yapmak; maaşlı bir imam, müezzin veya müftü olmaktan çok daha şereflidir. Gençsen, üniversiteyi tekrar düşün ve gelecekte piyasası olabilecek bir meslek öğrenmeye bak.

39:17-18   Kim Tağut’a (Azgın’a) hizmet etmekten kaçınır ve ALLAH’a yönelirse onlar için müjde vardır. Kullarımı müjdele. Onlar ki sözü dinlerler ve en güzeline uyarlar. Onlar, ALLAH’ın yol gösterdiği kimselerdir. Onlar akıl sahipleridir.